Noc listopadowa. Świetlica w wiejskiej chacie. Trwa wesele Pana Młodego, który jest inteligentem, z Panną Młodą, pochodzącą z chłopskiej rodziny. Goście również wywodzą się z obu stanów. Zabawa szybko się rozkręca. Nocą pod dach Gospodarza przybywa Rachela, młoda Żydówka o wrażliwej, „poetycznej” duszy. To ona, ulegając weselnej euforii, zaprasza na zabawę Chochoła, stojącego za oknem. W wesoły gwar weselnej biesiady niepostrzeżenie wsącza się aura niesamowitości...
Dramat opisuje autentyczne wydarzenie, jakim było wesele poety Lucjana Rydla z chłopką Jadwigą Mikołajczykówną. W utworze Wyspiański przeplata wątki realistyczne i symboliczno-wizyjne.
„Wesele” jest kontynuacją dramatów romantycznych. Przedstawia sytuację duchową narodu, nawiązując m.in. do rzezi galicyjskiej z 1846 r. Wskazuje, dlaczego Polacy nie potrafią wywalczyć niepodległości.