Zbiór nowel pisanych przez Marię Rodziewiczównę przede wszystkim w okresie, gdy Polska była pod zaborami. Stąd ich tematem jest często obrona majątku, kultury, języka i dziedzictwa narodowego. W kręgu zainteresowań autorki znajdowała się również emancypacja i oświata wiejskich kobiet.
Dzięki epickiemu talentowi autorki odkrywamy świat już nieistniejący, będący częścią naszej bogatej i złożonej historii. Bohaterowie opowieści są jak zawsze u Rodziewiczówny osobami z krwi i kości. Bywają dobrzy albo źli, kochają albo nienawidzą, często nie potrafiąc znaleźć swego miejsca w świecie.
Zbiór zawiera utwory: „Światła”, „Złe”, „Na tokach”, „Skręt”, „Wydaleni”, „Pięć koron”, „Skrzypek”, „Surma”, „Drwal”, „Siódmy syn”, „Tajemniczy medalik” oraz „Wrażenia i przeżycia. Lato 1915”.